Alþjóðlegur dagur leiklistar 27. mars

Alþjóðlegi leiklistardagurinn er þann 27. mars, en hann hefur verið haldinn hátíðlegur síðan 1961. Það er Alþjóða Leiklistarstofunin ITI sem stendur fyrir verkefninu og viðburðum því tengdu. Á hverju ári hafa mikilsvirtir sviðslistamenn eða áhrifafólk úr öðrum geirum verið fengnir til að flytja hið alþjóðlega ávarp. Í ár er það pólski leikstjórinn Krzysztof Warlikowski sem semur alþjóðaávarpið. Þýðingu á ávarpinu má sjá hér fyrir neðan

Leiklistasambandið hefur haft þá venju að fá íslenskt sviðslistafólk til að semja íslenskt ávarp fyrir Alþjóðaleikhússdaginn og í ár er það Halldóra Geirharðsdóttir leikkona sem semur íslenska ávarpið.

"Leiksýning er ferðalag ykkar kæru áhorfendur.

VIðbrögð ykkar eru líf ykkar, ef þið eruð snortin þá er það af því þið hafið komist í samband við ykkar eigin líf.

Hlutverk okkar sem stöndum á sviðinu er að fara eins nálægt sjálfum okkur og kostur er, svo þið eigið möguleika að komast nær ykkur. Spegilfrumur eða-hermifrumur áhorfandanna geta komist jafn langt og dýpt sýningarinnar.

Leikhúslistafólk rannsakar á löngu æfingar og sköpunarferli manneskjur, samfélag og sögur og áhorfendur fá tækifæri til að upplifa rannsóknina og ferðalagið á einni kvöldstund.

Rússneskur leikstjóri kenndi mér að enginn kemur í leikhús til að horfa á hversdagslegu mig, ég hef ekki leyfi til að standa á sviði sem hvundagslega ég. Á sviðinu er ég farvegur fyrir ÆÐRI mig. Og ÆÐRI ég erum VIÐ, samvitund. Á sviðinu komum við sameiginlegri vitneskju um lífið og tilveruna í farveg, drögum hana uppá yfirborðið, framköllum það sem við vitum, en vissum oft ekki að við vissum. Hvernig sagan hljómar skiptir ekki öllu, það sem skiptir máli er hvað vaknar? Og við þurfum öll að spyrja okkur vil ég vakna?

Kæru áhorfendur, sögurnar ykkar eru ólíkar.

Megi leikhúsið fara svo nálægt sér í kvöld að þið komist nálægt sjálfum ykkur og ykkar innri töfrum.

Kær – leikur, kærleikur"

 

Um Halldóru Geirharðsdóttur

Halldóra Geirharðsdóttir leikkona útskrifaðist úr Leiklistarskóla Íslands árið 1995 og hefur verið fastráðin leikkona við Borgarleikhúsið í fjöldamörg ár. Hún hefur leikið fjölda eftirminnilegra hlutverka á ferli sínum m.a. í Draumleik, Lé konungi, Sölku Völku, Feðrum og sonum, Dauðasyndunum, Fólkinu í blokkinni, Jesú litla, Dúfunum auk þess að hafa leikið í fjölda kvikmynda og sjónvarpsþáttum. Hún leikstýrði leikritinu Jóni og Hólmfríði árið 2002 og Beint í æð árið 2014. Halldóra hlaut viðurkenningu Minningarsjóðs frú Stefaníu Guðmundsdóttur árið 1997 auk þess sem hún hlaut Grímuverðlaunin og DV-verðlaunin ásamt meðhöfundum sínum fyrir leiksýninguna Jesú litla.

 

Eftir Krzysztof Warlikowski

Sanna leikhússnillinga er helst að finna víðs fjarri leiksviðinu. Vanalega hafa þeir ekki áhuga á að brúka leikhúsið sem eins konar maskínu til að endurtaka hefðbundnar aðferðir og klisjur. Þeir leita uppi ferskar uppsprettur, lifandi strauma sem hafa tilhneigingu til að sneiða hjá leiksviðum og öllu því fólki sem leggur sig fram um að stæla veruleikann. Við líkjum eftir, endurgerum í stað þess að skapa eigin heim, í stað þess að íhuga, reiða okkur á hugmyndir og áreiti sem spretta úr samtali við áhorfendur, - í stað þess að rannsaka dulinn áhrifamátt sem leynist undir yfirborðinu. Einmitt leikhúsið kann best að afhjúpa leyndar tilfinningar.
Ég sný mér oftast að skáldssögum í leit að leiðsögn, skáldskap sem alltaf fylgir mér. Það eru skáld sem lýstu, fyrir næstum hundrað árum, - spámannlega en einnig af hógværð, hnignun evrópskra guða, hnignun sem varpaði menningu okkar í myrkur sem ekkert hefur enn í dag getað lýst upp. Ég nefni Franz Kafka, Thomas Mann og Marcel Proust. Í dag myndi ég einnig setja John Maxwell Coetzee í þennan flokk.
Þeim er sameiginleg tilfinning óumflýjanlegs heimsendis, ekki plánetu okkar, jarðarinnar, heldur endaloka forms mannlegra samskipta, hefðbundins regluverks og gildismats, efasemda um árangur uppreisna. Þetta er tilfinning sem leggst æ þyngra á okkur nú á tímum. Okkur, sem eigum þennan heimsendi að baki.
Við erum vanmáttug, hjálparvana og skelfingu lostin andspænis morðum og átökum sem blossa upp æ víðar og æ hraðar og svo ótt og títt að fjölmiðlar sem alltaf eru alls staðar nálægir ná ekki að fjalla um þau. Og tæpast er búið að minnast á þessi bál þegar þau verða langdregin og hverfa sporlaust úr fréttum dagsins. Engin vernd er lengur í víggirðingum, hvorki turnum né múrum sem við höfum verið svo þrautseig og eljusöm að reisa. Þvert á móti. Það erum við sem verndum múrana og viðhöldum þeim af fremsta megni og kostar mestan hluta lífsorku okkar, þannig að okkur skortir þrek til að skynja lífið innan varnarmúra okkar. Og einmitt það er hlutverk leikhússins, þar liggur styrkur þess, að skoða það sem er bannað að rannsaka. Að gægjast inn þar sem bannað er að horfa. "Goðsögurnar reyna að útskýra hið óútskýranlega. Vegna þess að þær byggja á sannleikanum er þeim nauðsynlegt að verða óútskýranlegar aftur, " segir Kafka um umskipti goðsögunnar um Prómóþeif. Það er mín fasta fullvissa að þannig ætti lýsingin á leikhúsi að hljóma. Nákvæmlega þannig leikhúss, sem gengur út frá sannleikanum og verður óútskýranlegt, óska ég af dýpstu hjartarótum öllum þeim sem skapa það, - hvort sem þeir eru á leiksviði eða í áhorfendasal.

Þýðing: Hafliði Arngrímsson

Efni fengið af vef Leiklistarsambands Íslands stage.is